"Veriler kamuoyu ile paylaşılmalı"

Mimarlar Odası Konya Şube Başkanı Ahmet Övet, geçtiğimiz günlerde çöken 4 katlı bina ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Övet açıklamasında şu ifadelere yer verdi: "24 Ocak 2025 Cuma akşamı Konya’nın merkez Selçuklu İlçesi Selçuk Mahallesi’nde 4 katlı binanın çökmesi nedeniyle hayatını kaybedenlere rahmet, yaralılara şifa dileriz.

Geçen hafta Bolu Kartalkaya’da yaşanan yangının hemen ardından yaşanan bu olay kamuoyu vicdanını bir kez daha derinden etkilemiştir. Henüz maddi manevi etkisinde olduğumuz 6 şubat depremlerinin yıldönümünün yaklaştığı günlerde bunları tekrar yaşamış olmak insani haklarımızın yanısıra mesleki sorumluluklarımızı bizlere bir kez daha hatırlatmıştır.

Söz konusu binanın 1992’de yığma yapı tekniğiyle inşa edildiği ve inşaat ruhsatının alındığı, 1994 yılında da yapı kullanma izni (iskan) belgesinin alındığı resmi kurumlarca açıklanmıştır. Yapının çökmesine neden olan sebepler hakkında hukuki sürecin başladığı bilinmektedir. Yapının parsel bazlı kentsel dönüşüm alanında olduğu ancak yapı sahiplerinin kentsel dönüşüm başvurusunda bulunmadığı da ifade edilmiştir.

Kentlerimizde önceliğimiz nitelikli yapılaşmayı sağlamak ve sağlıklı yapılı çevreyi oluşturmak olmalıdır. Afetlere karşı dirençli şehirlerde güvenle yaşamak her şeyden önce bir vatandaşlık hakkımızdır. Bu amaç doğrultusunda yukarıdaki gibi görünürde mevzuata ve işleyişe uygun görünse bile yapı ve kent dokusu bazında kullanıcının can ve mal güvenliğinin sağlanamadığını üzüntüyle görmekteyiz. Ülkemizin depremsellik gerçeği ve bu hususta yaşadığımız acı tecrübeler neticesinde yapı üretimimiz ne yazık ki hâlâ mevzuat ile örtüşmemektedir. Dünya standartlarında olan ilgili mevzuatlarımızın yapılaşma pratiğimizde yürürlüğe konulmasında ve denetiminde eksiklikler ve ihmaller olduğu hepimizce bilinen bir gerçekliktir. Binaların sadece yapım aşamasında ilgili kurumlar tarafından denetlenmesi yapı kullanım izni alındıktan sonra herhangi bir denetimin bulunmaması bu ihmaller zincirini büyütmektedir. 2021 yılında iskan alan binaların periyodik olarak 5 yılda bir kontrol edilmesi anlamına gelen Bina Kimlik Sistemi (BKS) ile yapıların deprem, yangın gibi afetlerin yanı sıra asansör, enerji sistemleri, iklim ve çevre şartlarından etkilenmesi gibi parametreler yönünden de değerlendirilerek denetimden geçmesi ve kullanıcıyı bilgilendirmesi hedeflenmiştir. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkililerinin kentlerimizde yer alan öncelikle kamusal binalarda sonrasında da özel mülkiyete ait yapılarda Bina Kimlik Sistemi denetimlerini ivedilikle hayata geçirmesini beklemekteyiz.

Ayrıca bu süreçte yerel yönetimlerden kentlerimizin bir diğer büyük sorunu olan riskli bina analizlerinin yapılarak yapı stoğu verilerinin kamuoyu ile paylaşılmasını talep etmekteyiz. Riskli yapıların belirlenerek evrensel tasarım kriterleri çerçevesinde, kentlerin özgün dokusuyla uyumlu, kültürel mirasa saygılı, katılımcı bir anlayışla nitelikli mimarlık üretimi kapsamında kentsel dönüşümün esas amacına uygun bir dönüşüm sürecinin oluşturulması zorunludur. Yaşadığımız acı tecrübeler bu zorunluluğun aciliyetini gözler önüne sermiştir.

Yapılaşma pratiğinin her alanında üretim yapan ve mesleki bilincinin farkında olan mimarlar olarak ülkemiz genelinde yapılmasını beklediğimiz tüm bu analiz ve dönüşüm süreçlerinde üzerimize düşen tüm görevlere talip olduğumuzun bilinmesini isteriz."