ŞEB-İ ARUS TARİHİNE IŞIK TUTTUK

Mevlana Celaleddin-i Rûmi Hazretlerinin 749. Vuslat Yıldönümü münasebetiyle Konya’da 07-17 Aralık 2022 tarihleri arasında Uluslararası Anma Törenleri (Şeb-i Arûs) gerçekleştirilecek. KONYA GÜNDEM olarak bu yıl 86.'sı gerçekleştirilecek törenlerin tarihine uzanıyoruz.

Cumhuriyet Döneminde ilk defa 1940’lı yıllarda ferdî girişimlerle başlayan anmalar, Konya dışından, özellikle İstanbul’dan, Mevlâna âşıklarının da faaliyetlerin içinde yer almasıyla ulusal boyutlu anma törenlerine dönüşmüş. İlerleyen zamanla uluslararası katılımların başlaması üzerine de Konya mahallî yönetimleri meseleye dâhil olmuş, böylelikle de ihtifaller daha profesyonelce ve kapsamlı olarak uluslararası bir boyuta ulaşmıştır.

DÜZENLİ ANMA TÖRENLERİ BAŞLIYOR

1942: Düzenli bir anma programı ilk kez bu yıl yapılır. 17 Aralık günü Halkevinde gerçekleştirilen bir programla 669. Vuslat Yıldönümünde Mevlâna anılır.

1950: İktidara gelen Demokrat Parti, Mevlâna’yı anma törenlerine ayrı bir ehemmiyet verir. 17 Aralık Pazar günü yapılacak olan ihtifal için İçişleri Bakanı Rüknettin Nasuhioğlu, Konya Milletvekili Ömer Rıza Doğrul ile 16 Aralık 1950 Cumartesi günü Konya’ya gelir. Aynı gazete haberinde bir gün sonra da Millî Eğitim Bakanı Tevfik İleri’nin Konya’da olacağı belirtilir.

1951; Halkevlerinin kapatılması (8 Ağustos 1951) üzerine 678. Vuslat Yıldönümü anma programını Türk Milliyetçiler Derneği düzenler.

SULTAN SELİM’DE MEVLİT OKUTULUYOR

1952 Mevlâna’yı dünya çapındaki programlarla anabilmek ve Konya turizmini canlandırmak için “Konya ve Çevresi Turizm Kongresi” tertip edilir. 29 Haziran 1952 Pazar günü Sultan Selim Camii’nde Mevlâna’nın ruhu için Sadettin Kaynak, Abdurrahman Hendekli, Ankara Radyosu sanatkârlarından Sadi Hoşses ve Hafız Yeral’in katılacağı bir mevlit tertip edilir. Mevlâna’yı anma töreni de 3 Ağustos 1952 Pazar günü Belediye Halk Sineması’nda yapılır.

1954: 681. Vuslat Yıldönümü törenleri İstanbul başta olmak üzere ülkenin muhtelif yerlerinde yapılır. Konya’daki törenler, 16 Aralık 1954 Perşembe günü Şahin Sineması’nda başlayıp, iki gün devam eder. Mevlâna İhtifali Tertip Komitesi tarafından düzenlenen bu yılki ihtifalde Dergâh içerisinde de bir ayin-i şerif icra edilir. Dergâh’ta ilk defa icra edilen bu ayin bir belgesel olarak filme de aldırılır.

1957: PTT piyasaya bir seri Mevlâna pulu çıkararak anmalar içinde yer alır.

ANMA TÖRENLERİ POTA ALTINA GİRİYOR

1960: 687. Vuslat Yıldönümü anmaları, Konya Turizm Derneğinin hazırladığı programlarla Beden Terbiyesi Spor Sitesi içerisindeki Kapalı Spor Salonu’nda yapılır.

1965: Vuslat törenleri Eylül ayına alınır. Mevlâna’nın doğum gününün bu ayda olmasının yanı sıra, hava şartları ve aşırı ilgi bu kararın gerekçesidir. İhtifal, 18-30 Eylül tarihlerinde gerçekleşir. Törenlere Başbakan Süleyman Demirel ve Cumhuriyet Senatosu Başkanı İbrahim Şevki Atasagun da iştirak eder.

1966: Vuslat törenleri, 3-17 Aralık tarihlerinde sabah ve akşam olmak üzere on dokuz programla yapılır. Emekli Tümgeneral Fahrettin Yakal savcılığa başvurarak, laiklik ilkelerine ve Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Mevlâna Türbesi’nde yapılan ayine katıldıkları için Başbakan Demirel ile bazı senatör ve milletvekilleri hakkında kanuni işlem yapılmasını ister.

1973: UNESCO tarafından Mevlâna Yılı olarak kabul edilen bu yılın 1-17 Aralık tarihlerinde gündüz ve gece toplamda yirmi bir program yapılır.

TÖRENLER BELEDİYE UHDESİNE GEÇİYOR

1987: 1960’dan bu yana Konya Turizm Derneği tarafından düzenlenen programlar bu yıl ilk defa Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından üstlenilir. 714. Vuslat törenleri ise, 12-17 Aralık tarihleri arasında gündüz ve gece toplamda sekiz program olarak gerçekleşir. Şeb-i Arus programına Başbakan Turgut Özal da katılır.

1991: Konya Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve Selçuk Üniversitesi ortaklığında gerçekleşir. Törenlere Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile Başbakan Süleyman Demirel de katılır.

1992: Mevlâna Kültür Merkezi’nin temelinin atılacağı gazetelerde duyurulsa da Başbakan Süleyman Demirel’in Konya programını iptal etmesi sebep gösterilerek temel atılamaz.

1993; Şeb-i Arus’a Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de katılır.

MEVLANA KÜLTÜR MERKEZİ AÇILIYOR

1980’li yılların başında gündeme gelen ihtifallerin “pota altı”ndan kurtarılıp, bir kültür merkezinde yapılması gerekliliği ile bir çalışma başlatılır. 26 Şubat 1987’de kararı alınan Mevlâna Kültür Merkezi’nin yapılıp hizmete açılması on yedi yıl sürer. 59. T.C. Hükümeti zamanında inşaatı bitirilen Mevlâna Kültür Merkezi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı bir törenle Aralık 2004’te açılır.

2000’Lİ YILLARDA ULUSLARARASI BİR FAALİYETE DÖNDÜ

Hazret-i Mevlâna’yı anma törenlerine gösterilen ilgi 2000’li yıllarda da her geçen yıl biraz daha artar. 1940’lı yıllardan itibaren Mevlâna’yı anma törenleri Alâeddin Tepesi’ndeki eski Halkevi binasında bir avuç kişinin izlediği mütevazı toplantılarla yapılırken, 2000’li yıllarda uluslararası bir faaliyete dönüşmüştür. 2000 yılından itibaren Konya Valiliği, Konya Büyükşehir Belediyesi ve Selçuk Üniversitesi ortaklığı ile yapılan törenler, günümüzde Necmettin Erbakan Üniversitesi, KTO Karatay Üniversitesi, Mevlâna Üniversitesi ve diğer kuruluşlarca da desteklenmektedir. 2007 yılı UNESCO tarafından yeniden “Mevlâna Yılı” olarak ilan edildikten sonra, Mevlâna ve Mevlevilik kültürüne gösterilen ilgi gerek yurt içinde gerekse yurt dışında oldukça artmıştır. Bu süreçte Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde diğer resmî ve özel kuruluşlar Mevlâna’nın, başta Mesnevi’si olmak üzere bütün eserlerinin baskısını gerçekleştirmiştir. Büyükşehir Belediyesinin yayımladığı altı ciltlik Mesnevi ise hemen hemen bütün dünya dillerine aktarılmış ve aktarılmaya da devam etmektedir. 2012 yılından itibaren de Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ihtifal davetiyelerini internet üzerinden e-bilet uygulamasıyla bütün dünyadan rahatlıkla temin edilebilir hâle getirmiştir.

749. ANMA YILI BAŞLIYOR

Hz. Mevlâna’nın 749. Vuslat Yıldönümü 07-17 Aralık 2022 tarihleri arasında gerçekleşecek. Hazret-i Mevlâna’nın 748. Vuslat Yıl Dönümü Uluslararası Anma Törenleri; Şems-i Tebrizi Türbesi'ni ziyareti ile başlayacak. Şems-i Tebrizi Türbesi ziyaretinin ardından Vali Vahdettin Özkan ve Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay ile şehir protokolü ve Mevlana dostları "Dostluk Vakti" temasıyla Mevlâna Meydanı'na kadar birlikte yürüyecek. Yürüyüşün ardından Mevlâna Meydanı’nda Nevbe Merasimi yapılacak. Daha sonra Mevlâna Müzesi ziyaret edildikten sonra Mevlâna’nın sandukası başında "Gülbang Duası" yapılacak. Etkinlikler, Mevlâna Kültür Merkezi’nde düzenlenecek Mevlevi Ayin-i Şerifi programı ile devam edecek. Şeb-i Arus ise 17 Aralık’ta yapılacak.

* Konya Gündem